Gizem Çoban | Amatör Astronom ve Eğitim Bilimci
Görünürlük Çalışmalarımızda Amatör Astronom ve Eğitim Bilimci Gizem Çoban bizlerle!
Gizem’i Instagram, LinkedIn, YouTube ve Twitter üzerinden takip edebilirsiniz. Ayrıca Gizem’in blog sayfasını incelemenizi de tavsiye ederiz.
Kendinizi tanıtabilir misiniz?
Ben Gizem Çoban, Cyprus Science University’de öğretim görevlisiyim. Eğitim Bilimlerinde doktora yapmaya devam ediyorum. Fen Bilgisi Öğretmenliği lisansımı yaparken, bilim eğitiminin önemli olduğunu ve bu alanda insanlara faydalı olmam gerektiğini hissettim. Astronomiye ilgim arttı ve iki alanda işler yapmaya başladım. Aynı zamanda popüler bilim yazarı ve konuşmacıyım.
Çalışma alanınızdan bahsedebilir misiniz? Bu alanı neden seçtiniz?
Amatör astronomi tüm dünyada kabul görmüş bir alandır. Hatta amatör astronomların ötegezegen, kuyrukluyıldız, asteroid keşfettiği bir dünyada yaşıyoruz. Ben bu işin astronomi eğitimi kısmıyla ilgileniyorum. Eğitim sistemimizde ciddi bir açık olan astronomi eğitimi ile ilgili bir müfredat yazdım ve 7 yıl astronomi alanında öğretmenlik yaptım. 2 yıldır da eğitim yönetimi alanında akademisyenlik yapıyorum.
Üniversitede Fen Bilgisi Öğretmenliği okumaya başladığım dönem astronomi ile yakından ilgilenmeye başladım, üniversitede bir topluluk kurdum ve fizik hocamızın destekleri ile çalışmalara başladım. Astronomi etkinlikleri, teleskop alma süreci, gökyüzü gözlem şenlikleri ile ilgilenmeye başladım. Bu süreçte TÜBİTAK projelerinde önce rehber sonra eğitmen olarak görevler aldım.
Diğer taraftan eğitim bilimleri ile ilgili de önemli desteklerim vardı ve iki alanda da okumalar, gözlemler, çalışmalar yapıyordum. Akademisyen olmayı, araştırmalar yapmayı, yazı yazmayı ve eğitim vermeyi her zaman çok sevdim. Her iki alanda da çalışmalar yaparak kendimi geliştirmek istemem aslında bir insanın hayatı boyunca aynı ve tek bir işi yapmaması gerektiğini, insan beyninin çok yönlü olduğunu düşünmemden kaynaklanıyordu. Bu anlamda çok yönlü olan Leonardo da Vinci’yi örnek aldığımı söyleyebilirim.
Bu alanda kendini geliştirmek isteyen kişilere önerileriniz nedir? Nereden, nasıl başlamalılar?
Astronomi alanında kendini geliştirmek isteyen lise ve lisans öğrencilerinin mutlaka TÜBİTAK 4004 benzeri projelere ve ülkemizde her geçen gün artan gökyüzü gözlem şenliklerine katılmalarını tavsiye ederim. Bir teleskop almak birçok insanın hayali ama öncesinde kitaplardan okuma yapmalarını ve belgeselleri izlemelerini, Stellarium gibi uygulamalardan gökyüzünü iyi tanımalarını öğrenmelerini tavsiye ederim.
Akademisyenliği seçmek isteyen kişilerin de özellikle araştırma yöntemlerine hakim olması, iletişim becerilerini geliştirmeleri önemlidir. Bütün bilim alanlarında meraklı olmak, incelemeyi sevmek, ayrıntılara dikkat etmek kişinin yaptığı işlerde en iyisi olmasını sağlayacaktır. Ben bu becerileri küçük yaşlardan itibaren çok kitap okuyarak elde ettim.
Bu alanda çalışırken yaşadığınız olumlu/olumsuz deneyimler neler? Nasıl üstesinden geldiniz?
Astronomi alanında çalışan araştırmacılar, astrofotoğrafçılar genellikle erkeklerden oluşuyor. Erkeklerin fazla olması bana hiç bir zaman dezavantaj oluşturmadı. Benim dikkatimi çeken konu ise kadın astronomların gökyüzü gözlemlerine katılım durumlarının düşük olması yönünde. Bu sayının artmasını ve astronomi, uzay, teknoloji konularında kadınların daha fazla söz sahibi olmasını çok isterim.
Akademisyenlikte hiyerarşi ve örgüt yapısı beni çok yoruyor ve çalışmalarıma olumsuz yansıyabiliyor. Akademinin ve üniversitelerin özgür olması, akademisyenlerin özgürce düşünmesi gerektiğine inanıyorum.
Mesleğinizi icra ederken karşılaştığınız tepkileri/durumları toplumsal cinsiyet bağlamında nasıl aktarabilirsiniz?
Ailem beni her zaman destekledi ama toplumda ‘sen kadın başına gece çadırda kalıp nasıl gökyüzüne bakacaksın’ imajı çok oluştu. Ne işle uğraştığımı, neler yaptığımı anlamalarını asla beklemedim ve o tip insanlardan uzak durdum. Twitter kullanmaya başladıktan sonra genç bir kadının bilim yazıları yazması dikkat çekti. Bana gelen twitter mesajları genellikle bakımlı, makyajlı bir kadının astronomi ve bilim konuşmasının absürt olduğu yönünde oldu. Aynı şekilde popüler bilim yapmayı zeka ile bağdaştırarak pek çok taciz mesajı da aldım. Bu durumlar benim topluma aidiyetimi sorgulamama bile neden oldu.
Sizin mesleğinizde çalışmak isteyen bir kız çocuğuna ne söylemek istersiniz?
11 yaşında bir kız yeğenim var, ona her zaman merak etmesini söylüyorum. Bir kitabı, bir yazıyı, filmi, belgeseli her şeyi merak etmesini söylüyorum. Edindiği bilgileri sorgulamasını, bilgiler arasında bağlantılar kurmasını ve olabildiğince çok kitap okumasını söylüyorum. Astronomi bana çok güzel kapılar açtı ve çok güzel networkler sağladı. Bu sağlam bağları kurmak için çok çalıştım ve hiç korkmadım. Karşımda bir kız çocuğu olsa korkmaması gerektiğini öğütlerdim.
Merhaba ben Asena! Boğaziçi Üniversitesi Matematik Öğretmenliği Programı son sınıf öğrencisiyim. Şu anda Çapa Fen Lisesi’nde staj yapıyorum. SistersLab’de Görünürlük Çalışmaları ekibinde yer alıyorum. Ayrıca Boğaziçi Üniversitesi Sosyal Hizmet Kulübü üyesiyim. Kulüp olarak insan hakları alanında hak temelli gönüllülük çalışmaları yürütüyoruz. Yapmaktan hoşlandığım diğer aktiviteler arasında biyografik film izlemek ve kitap okumak var. :))